Jakie wybrać konstrukcje dachu

Asortyment więźby dachowej zależy od wielu faktorów. Należą do wymienionych głównie wielkość i kształt domu, przeznaczenie poddasza (użytkowe bądź nieużytkowe), względy ekonomiczne czy architektoniczno-estetyczne. Jednakże najczęściej wykonywane są klasyczne konstrukcje konstruowane z krokwi, belek, murłat, płatwi, jętek, słupów, mieczy, przepustnic.

Budowa więźby dachowej - główne składniki

Podstawowe elementy tworzące tradycyjną więźbę dachową to:

- Krokwie – elementy, dzięki których opiera się całe pokrycie dachu. Są to belki pochyłe o prostokątnym przekroju poprzecznym (o grubości min. pięć cm). Najczęściej przekrój wynosi: 7x14 cm lub 8x16 cm. Rozstaw krokwi waha się w przedziale 0, 8 – 1, 2 m. Oparcie krokwi konstytuują płatwie: murłata, kalenica oraz płatwie wygodniejsze, a także jętki (w zależności od czasu rodzaju więźby).

a mianowicie Płatwie – belki poziome, stanowiące podporę krokwi. Jako detal nośny, płatwie muszą mieć stosunkowo wielki przekrój poprzeczny, np. 16x20 cm. Narasta płatew kalenicowa, pośrednia oraz stopowa. Płatwie opiera się na słupach (płatwie pośrednie jak i również kalenicowa) i nierzadko dodatkowo usztywnia za pomocą mieczy (obustronnych zastrzałów słupa).

a mianowicie Kalenica – górna krawędź dachu, na długości której wiążą się połacie dachowe. Krokwie nierzadko opierają się w tym miejscu na płatwi kalenicowej.

- Murłata – płatew stopowa o przekroju kwadratowym, na temat wymiarach (zwykle) 10x10 cm lub 14x14 cm. Stanowi kobieta dolną podporę krokwi, gdyż oparta jest na murze jak i również przenosi obciążenia spośród krokwi na ścianę budynku. Należy pamiętać na temat odpowiednim przymocowaniu murłat do muru. Posługują do tego kotwy stalowe wbijane w mur w odstępie nie mniejszej aniżeli 2, 0 metrów.

- Słupy – pionowe elementy więźby dachowej, które transmitują obciążenie z płatwi bezpośrednio na strop. Słupy mają na ogół przekrój kwadratowy o wymiarach 12x12 cm lub 16x16 cm.

- Kleszcze – poziome belki, zespalające przeciwległe pary krokwi. Zapewniają stężenie (usztywnienie) poziome.

- Rapiery (obustronne zastrzały słupa) – belki skośne, łączące słupy wraz z kleszczami lub filary z płatwiami pośrednimi. Ich zadaniem jest usztywnienie więźby dachowej w kierunku podłużnym.

- Jętki – belki poziome łączące dwie przeciwległe krokwie. Za sprawą tego zostaje zachowana sztywność więźby oraz nośność krokwi.

- Wiatrownica – deski o przekroju poprzecznym od 3, 8x10 do 5x12 cm, przybijane ukośnie do odwiedzenia krokwi. Stosuje się je na dachach stromych z lekkim pokryciem w zamysle zabezpieczenia dachu zanim zerwaniem wskutek wciągania wiatru.

Podstawowe typy więźb dachowych

Wychodzą trzy podstawowe gatunki więźb dachowych, które to są najczęściej wykorzystywane w domach jednorodzinnych. Przylegają do nich:

a mianowicie więźba krokwiowo – belkowa

- więźba jętkowa

- więźba płatwiowo – kleszczowa

Więźba krokwiowo – belkowa

To najprostsza konstrukcja stosowana wówczas, gdy rozpiętość dachu w świetle ścian nie przekracza szóstej, 0 m (zalecana max. rozpiętość to 6, 0 m), a pochylenie połaci dachowej jest lepsze niż 45 stopni. Taki układ zalecany jest np. w przypadku budowy niewielkich domków letniskowych.

Wiązar składa się z dwóch krokwi połączonych po kalenicy, osadzonych w poziomej belce, której to zadaniem jest przenoszenie sił rozpierających, przekazywanych przez krokwie. Długość krokwi nie winna przekraczać 5, 0 m, gdyż stateczność konstrukcji może zostać zachwiana.

Więźba jętkowa

Konstrukcja jętkowa stosowana jest przy większych wymiarach dachu – zalecane rozpiętości sięgają od 6, 0 do 9, 0 m. Często wznosi się taką strukturę w domach spośród poddaszem użytkowym, gdyż pozwala ona otrzymać odpowiedni kształt pokoi przeznaczonych na plany mieszkalne.

Składa się z krokwi (o długości powyżej 4, 5 m) powiązanych w kalenicy i opartych na murłatach oraz z jętek, które łączą naprzeciwległe krokwie, a tym samym przejmują siły rozporowe, nadając surowość konstrukcji. Należy stosować się ważnej zasady, by jętka spinała krokiew na odpowiedniej wysokości. Część dolna nie zaakceptować powinna przekraczać czterech, 5 m (licząc od murłaty), z kolei górna 2, 5 m (licząc od kalenicy).

Konstrukcję jętkową należy wzmacniać po kierunku podłużnym z wykorzystaniem wiatrownic lub łat. Wskazana rozpiętość dachu o konstrukcji jętkowej wynosi 9, 0 m, jednak zezwala się większe miary – do 12, 0 m. W takim przypadku długość jętek wydaje się być tak duża, iż trzeba je podpierać za pomocą 1 lub dwóch płatwi (w zależności od momentu długości jętki) opartych na słupach.

Reguła jest taka, iż jeśli wiązar posiada rozpiętość od szóstej, 5 do 9, 0 m, wskazana jest jedna płatew oparta na słupie umieszczonym w środku. Przy rozpiętości mieszczącej się w granicach 9, 0 – 12, 0 m, zaleca się zamontowanie trzech płatwi opartych na 2 słupach.

Więźba płatwiowo – kleszczowa

Jest to w najwyższym stopniu uniwersalny i najczęściej stosowany rodzaj więźby dachowej. Można ją wznosić zarówno w dachach jednospadowych, jak i w dwuspadowych, płaskich i stromych (nawet do mniej więcej 70 stopni). Rozpiętość dachów przystosowanych do odwiedzenia zastosowania więźby płatwiowo – kleszczowej sięga aż 16, 0 m, jednak polecana rozpiętość to dziewięć, 0 – dwunastu, 0 m.

Najbardziej typowa konstrukcja takie zbudowana jest z 2 rodzajów wiązarów: głównych oraz pośrednich. Wiązary główne są rozstawione co 3, 0 – 5, 0 m i składają się z 2 krokwi opartych na płatwiach, dwóch słupów i pary kleszczy, które obejmują pozostające elementy z trzech stron. https://drewzim.pl/

Dodatkowym zabezpieczeniem w kierunku poprzecznym są zastrzały i miecze. Wiązary wygodniejsze pozbawione są słupów i kleszczy. Struktura ta wyglądem wspomina więźbę jętkowo – płatwiową, jednak bez wątpienia istnieje zasadnicza rozbieżność w rozkładzie obładowań, a tym danym w sposobie pracy całego dachu.

W przypadku więźby jętkowej, wszystkie obciążenia przenoszone są na ściany zewnętrzne budynku, jakkolwiek w dachu z więźbą płatwiowo – kleszczową, znaczną część obciążeń przejmuje strop poddasza (za pośrednictwem ścian stolcowych, które składają się wraz z słupów, płatwi pośrednich i stopowych). Wydaje się być to rozwiązanie bezpieczne dla całej struktur dachu. Należy jednakże pamiętać, aby ścianki stolcowe usytuowane dawny w pobliżu tapet nośnych budynku bądź ewentualnie podciągów.

Wiązary kratowe

Konstrukcje kratownicowe są charakterystyczne dla dużych hal przemysłowych oraz obiektów zdatności publicznej. Wystarczy wyglądać na sufity dużej ilości supermarketów, które całkowite są stalowych struktur kratowych. Jednak raz za razem bardziej popularne przybywają się drewniane wiązary kratowe w budownictwie jednorodzinnym, gdyż posiadają wiele zalet.

Znamionuje je lekkość, nieskomplikowane i szybkie przeprowadzenie, niewielki koszt, oraz brak konieczności wznoszenia wewnętrznych ścian nośnych (ze względu w równomierne rozłożenie obciążeń). Dzięki temu wnętrza można swobodnie podzielić na pomieszczenia użytkowe.

Wiązary kratowe tworzą się pasów górnych, dolnych, słupków oraz krzyżulców. Pręty budowane są z desek lub bali szkieletowych, połączonych głównie zbyt pomocą gwoździ, śrub, kołków, wkrętów albo kleju. Najczęściej posiadają kształt trójkątny bądź dwutrapezowy.

Takie budowle zalecane są przy przypadku domów z poddaszem nieużytkowym, spośród dachami dwuspadowymi o stosunkowo małym kącie nachylenia (15 a mianowicie 20 stopni). Rozpiętość dachu zwykle wykracza 11, 0 metrów, co stanowi kolejną zaletę stosowania wiązarów kratowych. Można używać je w przypadku budynków o ogromnych wymiarach.